Người Huế với nỗi lo… phố cổ

Phố cổ Bao Vinh, xã Hương Vinh, huyện Hương Trà và phố cổ Gia Hội thuộc P.Phú Cát, Phú Hiệp và Phú Hậu, TP Huế trước đây đã được UBND tỉnh TT-Huế lập quy hoạch tổng thể để bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị đô thị cổ. Mãi không thấy dự án triển khai nhiều ngôi nhà cổ tồn trên trăm năm tuổi đã “xóa sổ” dần...


Tân cổ giao duyên

Trở lại phố cổ Bao Vinh, Gia Hội, điều đầu tiên đập vào mắt là những ngôi nhà mới xây dựng cao tầng khá khang trang, sát bên hông là những ngôi nhà cổ vốn đã xuống cấp mục nát, mối mọt... rất thảm hại. Cảnh tượng nhà mới “chèn ép” nhà cổ đã xảy ra từ nhiều năm này. Người dân mạnh ai nấy làm, chính quyền địa phương vẫn không “gỡ” được vì “vướng” Quyết định số 3032/2003/QĐ-UBND ngày 28/10/2003 của UBND tỉnh TT-Huế về “bảo tồn phố cổ”. Quyết định ra đời rồi nằm đó, cho đến nay dự án bảo tồn phố cổ vẫn nằm trên giấy.

“Càng ngày nhà cổ xuống cấp, các hộ dân luôn thấp thỏm lo âu vì có thể sụp đổ bất cứ lúc nào. Nhiều người dân xin phép sửa chữa nhà nhưng “cấn cái quyết định” nên xã không thể cấp phép. Nhiều hộ đã "vượt rào" tự ý phá hoặc bán nhà cổ, xây dựng nhà cao tầng bằng bê tông cốt thép vững chắc. Địa phương chẳng làm gì được vì xã có tiền đâu để hỗ trợ người dân bảo tồn, mà nếu làm căng quá nhà sập, nguy hiểm đến tính mạng lúc đó ai chịu trách nhiệm”, ông Nguyễn Thanh Huy - Phó chủ tịch xã Hương Vinh, huyện Hương Trà phân trần.


Phố cổ Gia Hội cũng vậy, ngoài tu sửa cổng và đường vào chùa của Diệu Ðế, còn lại vẫn nằm “trên giấy”. Trước đây, khu vực phố cổ Gia Hội có khoảng 150 nhà ở mặt tiền đường Chi Lăng (đoạn Bạch Ðằng - Nguyễn Du), nay chỉ còn 23 nhà theo kiểu truyền thống mái ngói liệt, 32 nhà cổ kiểu Pháp, những nhà còn lại đã xây dựng theo kiểu kiến trúc mới đủ kiểu từ 2 - 3 tầng...

Nhiều người dân ở hai khu phố cổ trên cho rằng, hàng ngày nhà cửa được cấp phép xây dựng ồ ạt, trong khi người dân phố cổ chẳng được hỗ trợ gì, mãi phải ở trong ngôi nhà xập xệ, dột nát không thể tu bổ. Nếu trùng tu sơ sơ một ngôi nhà cổ 3 gian 5 chái phải mất từ 150 - 300 triệu đồng thì không có tiền, còn trông vào dự án thì cứ... đợi dài dài. Mặc dù đang ở trong phố cổ nhưng nhiều người vẫn không muốn làm dân của phố cổ vì quá bất tiện, dẫn đến nhiều hộ dân đã tìm cách xây dựng để “thoát ra” khỏi phố cổ, nhiều nhà cao tầng chen lấn mọc lên giữa phố cổ, không gian kiến trúc bị phá vỡ, khó lòng lấy lại được.

Nguy cơ xóa sổ

Những căn nhà cổ đã bị hư hỏng người dân tháo dỡ để xây mới, số còn lại cũng nằm trong tình trạng xuống cấp trầm trọng. Ông Lê Quang Chất (số nhà 105), chủ nhân của ngôi nhà cổ trên 100 năm tuổi (phố cổ Bao Vinh) cho biết: “Trước đây, đã có người đến đặt vấn đề đổi toàn bộ khung gỗ ngôi nhà cổ này bằng gỗ mới và trả thêm 12 cây vàng nhưng tui đã từ chối. Do tồn tại quá lâu, ngôi nhà này đã bị thấm dột, mối mọt làm xuống cấp dần... chẳng lẽ để mãi như ri mãi”. Nhà của ông Phan Gia Đắc (số nhà 77, phố cổ Bao Vinh) cũng chẳng khá hơn, mái nhà bị mục nát, tầng lầu bị hư hỏng nhiều nên chỉ làm nơi thờ tự.

Khu phố cổ Gia Hội cũng lâm vào cảnh tương tự, ông Đào Minh chủ ngôi nhà cổ 88, đường Bạch Đằng lo lắng, nhà cửa xiêu vẹo cũng sợ bị sập lắm, phá bỏ để xây mới thì không đủ tiền. Nhìn ngôi nhà xập xệ có thể đổ bất cứ lúc nào nhưng chỉ biết tìm mọi cách chống đỡ để sống tạm qua ngày. Trời mưa không chỗ khô ráo để ngồi, đó cũng là “hoàn cảnh” chung của những ngôi nhà cổ.

Một cán bộ P.Phú Cát cho biết, trước đây tỉnh có chính sách hỗ trợ, kêu gọi người dân hợp tác bảo vệ phố cổ, nhưng do ràng buộc nhiều nên người dân không đồng tình. Hiện vẫn chưa có chính sách cụ thể về việc trùng tu khu phố cổ, vì vậy, nhiều nhà cổ đã bị “bốc hơi”, hiện còn lại chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Trước thực trạng trên, ông Nguyễn Văn Bổn - Chủ tịch UBND xã Hương Vinh cho rằng không nên giữ nữa vì hiện có quá nhiều bất cập, ảnh hưởng quá lớn đến đời sống người dân và kinh tế của địa phương. Cử tri năm nào cũng kêu, xã từng nhiều lần kiến nghị cấp trên hủy quyết định bảo tồn khu phố cổ, nhưng đến nay vẫn không có sự thay đổi nào.

Năm 2003, UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch xây dựng bảo tồn và phát huy đô thị cổ Bao Vinh trên diện tích 8ha, khu đô thị cổ dọc trục đường Chi Lăng (còn gọi là khu Gia Hội - Chợ Dinh) rộng 30,66ha. Tuy nhiên, dự án chưa kịp triển khai thì những ngôi nhà cổ này tiếp tục bị “bốc hơi”, chỉ còn lại 17 căn. Đến nay, toàn bộ khu phố cổ Bao Vinh chỉ còn vỏn vẹn 15 ngôi nhà cổ.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Thanh Huy - Phó chủ tịch xã Hương Vinh cho biết, trong số 24 nhà cổ mất đi được thay thế bằng nhà tầng kiên cố với lối kiến trúc mới. Hiện muốn giữ được phố cổ phải có sự đầu tư thích đáng, về lâu dài sẽ khó giữ được nguyên vẹn. Ngoài ra, các hộ ở trong khu phố cổ muốn cắt bớt một phần diện tích đất để bán, cho con, chuyển nhượng... chỉ có cách bán sang tay chứ không được chính quyền cho phép. Nếu bán chỉ bán nguyên thửa, nên rất khó cho người dân và chính quyền địa phương.

cần đầu tư thỏa đáng và đầu tư đến cùng, nhanh và đúng nơi, huế mới có cơ hội tăng doanh thu du lịch, còn ko thì đưg du lịch cũng hay hơn

mà thật huế mình, đầu tư đâu đâu

nếu đầu tư một cách đích đáng, nên quy hoạch cụ thể và ra quy định cụ thể để ngưòi dân biết tính, chứ sợ mất, mà cũng không thấy đề án bảo vệ nào, thì nó chỉ là nổi trăn thở cho những ai yêu mến giá trị kiến trúc , chứ thực sự , ngưòi dân sống ở đây không ai mong muốn một sự đổi thay phug hợp , rồi đến lúc đập phá nó đi, như vậy tốn kém mà gây nhiều tranh cãi.

cứ có quy định cụ thể sẽ có phố cổ, cứ chỉ nói trên lý thuết thì dân còn khổ, mà giá trị sẽ bị đánh mất